Naczynie wzbiorcze otwarte czy zamknięte? Jak działa i które wybrać?

Naczynie wzbiorcze to kluczowy element każdej instalacji centralnego ogrzewania, który odpowiada za utrzymanie stabilnego ciśnienia w systemie grzewczym i zapewnienie bezpieczeństwa instalacji. Wybór odpowiedniego rodzaju naczynia wzbiorczego – otwartego lub zamkniętego – ma ogromne znaczenie dla prawidłowego działania całego układu. W artykule wyjaśniamy zasadę działania poszczególnych typów naczyń, różnice między nimi oraz podpowiadamy, jak prawidłowo dobrać naczynie do Twojej instalacji.

Czym jest naczynie wzbiorcze i jakie jest jego zadanie?

Naczynie wzbiorcze, zwane też zbiornikiem wyrównawczym, to element systemu grzewczego, który kompensuje wzrost objętości wody w instalacji wynikający z jej podgrzewania. Podczas pracy kotła, grzejników czy ogrzewania podłogowego woda w instalacji zwiększa swoją objętość, co powoduje wzrost ciśnienia. Naczynie wzbiorcze przejmuje nadmiar wody i pozwala utrzymać stałe ciśnienie w instalacji, chroniąc tym samym rury, kotły i zawory bezpieczeństwa przed przeciążeniem.

Każde naczynie wzbiorcze składa się ze zbiornika, przepony (w przypadku naczyń przeponowych), wlotu i wylotu. W systemach zamkniętych najczęściej stosuje się naczynia przeponowe, natomiast w układach otwartych – naczynia wzbiorcze otwarte.

Naczynie wzbiorcze otwarte – zasada działania

Naczynie wzbiorcze otwarte jest stosowane głównie w centralnym ogrzewaniu otwartym lub w systemach z kotłami na paliwa stałe, kominkami z płaszczem wodnym czy instalacjami bez pompy obiegowej. Zasada działania otwartego naczynia wzbiorczego jest prosta: nadmiar wody w instalacji kierowany jest do zbiornika umieszczonego w najwyższym punkcie instalacji, gdzie może swobodnie odparować, a ciśnienie w układzie pozostaje w granicach bezpiecznych.

Zalety otwartego naczynia wzbiorczego:

• możliwość wizualnej kontroli poziomu wody w zbiorniku,
• łatwość montażu w instalacjach centralnego ogrzewania otwartych,
• skuteczne zabezpieczenie przed nadmiernym ciśnieniem w systemie.

Warto pamiętać, że naczynie otwarte wymaga regularnego uzupełniania wody w instalacji oraz odpowiedniego połączenia z rurociągiem powrotnym. W przypadku układu zamkniętego jego stosowanie jest niemożliwe, ponieważ wymaga stałego ciśnienia w systemie. Więcej o naczyniach wzbiorczych otwartych znajdziesz w naszej ofercie: Naczynia do CO.

Naczynie wzbiorcze zamknięte – zasada działania

Naczynia wzbiorcze zamknięte, często nazywane przeponowymi naczyniami wzbiorczymi, znajdują zastosowanie w systemach zamkniętych, w tym w nowoczesnych instalacjach z kotłem gazowym, pompą cyrkulacyjną czy ogrzewaniem podłogowym. Zasada działania naczynia wzbiorczego zamkniętego opiera się na obecności elastycznej przepony, która oddziela wodę od sprężonego powietrza lub azotu. Wzrost objętości wody w instalacji powoduje sprężenie powietrza, co równoważy ciśnienie w układzie i zapewnia stałe ciśnienie w instalacji.

Zalety zamkniętych naczyń wzbiorczych:

• możliwość utrzymania stabilnego ciśnienia w całym układzie,
• brak konieczności uzupełniania wody w instalacji,
• możliwość stosowania w instalacjach z pompą, kotłach gazowych oraz ogrzewaniu podłogowym,
• ograniczenie strat ciepła dzięki zamkniętej konstrukcji.

Przeponowe naczynia wzbiorcze pozwalają też na montaż zbiornika w dowolnym punkcie instalacji, nie tylko na najwyższym poziomie, co ułatwia projektowanie systemu. Więcej informacji o zamkniętych naczyniach wzbiorczych znajdziesz w naszej ofercie: Naczynia do CWU.

Dobór i montaż naczynia wzbiorczego

Dobór naczynia wzbiorczego jest kluczowy dla bezpieczeństwa instalacji. Przy wyborze należy uwzględnić:

• typ instalacji – otwarta czy zamknięta,
• pojemność kotła i grzejników,
• objętość wody w instalacji,
• maksymalny wzrost ciśnienia,
• wysokość instalacji i miejsce montażu.

Dla instalacji zamkniętych należy dobrać naczynie przeponowe o odpowiedniej pojemności, tak aby przy wzroście objętości wody w instalacji ciśnienie w systemie nie przekroczyło wartości dopuszczalnych. W przypadku otwartego naczynia wzbiorczego ważne jest, aby zbiornik zamontować w najwyższym punkcie instalacji i zapewnić prawidłowe działanie zaworu bezpieczeństwa.

Montaż naczynia wzbiorczego w układzie centralnego ogrzewania wymaga również podłączenia go do rury powrotnej z instalacji grzewczej. W przypadku systemów zamkniętych przeponowe naczynia wzbiorcze powinny być zamontowane na zasilaniu lub w miejscu umożliwiającym łatwy dostęp do serwisu i kontroli ciśnienia w instalacji.

Otwarte czy zamknięte – które naczynie wybrać?

Decyzja między naczyniem wzbiorczym otwartym a zamkniętym zależy przede wszystkim od rodzaju systemu grzewczego.

• W instalacjach otwartych, takich jak układy z kotłem na paliwa stałe czy kominkiem z płaszczem wodnym, stosuje się naczynia wzbiorcze otwarte, ponieważ pozwalają na naturalne wyrównanie ciśnienia i odparowanie nadmiaru wody.
• W instalacjach zamkniętych, z kotłem gazowym lub pompą obiegową, zaleca się zamknięte naczynia przeponowe, które utrzymują stałe ciśnienie w całym układzie i zapewniają bezpieczeństwo systemu grzewczego.

Dobrze dobrane naczynie wzbiorcze jest kluczowym elementem każdej instalacji centralnego ogrzewania, wpływa na bezpieczeństwo instalacji, trwałość kotłów i rur oraz na efektywność ogrzewania.

Pojemność naczynia wyrównawczego w instalacji C.O.

Naczynie wzbiorcze to kluczowy element każdej instalacji centralnego ogrzewania, który zabezpiecza układ przed wzrostem ciśnienia spowodowanym nagrzewaniem wody. Otwarte i przeponowe naczynia wzbiorcze różnią się zasadą działania, sposobem montażu i zastosowaniem w różnych typach instalacji. Wybór odpowiedniego typu naczynia i jego prawidłowy montaż są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i wydajności systemu grzewczego.

Więcej informacji o naczyniach wzbiorczych i innych elementach instalacji znajdziesz w naszych artykułach o naczyniach do CO oraz naczyniach do CWU.